فولاد 1.3355 که در صنایع مختلف با نام خشکه هوایی نیز شناخته می شود، یکی از شناخته شده ترین اعضای خانواده فولادهای ابزار تندبر (HSS) است.
برای اطلاع از قیمت فولاد آلیاژی مخصوصاً گریدهایی مانند 1.3355، میتوانید با مجموعه ثامن تجارت به عنوان یکی از تأمینکنندگان معتبر این نوع فولادها در ارتباط باشید.
فولاد 1.3355 چیست؟
این فولاد به واسطه ترکیب آلیاژی خاص خود، مقاومت کم نظیری در برابر سایش، حرارت و ضربه دارد و در ساخت ابزارهایی به کار می رود که باید در شرایط شدید فیزیکی و حرارتی کار کنند. در ادامه، با بررسی دقیق خواص، کاربردها، عملیات حرارتی، مقایسه ها و نکات خرید این آلیاژ، تصویری روشن از کارایی و جایگاه فولاد 1.3355 ارائه می دهیم.
فولاد 1.3355 بسته به منطقه جغرافیایی یا سیستم استاندارد مورد استفاده، با نام های مختلفی شناخته می شود. از جمله رایج ترین آن ها می توان به T1 در سیستم AISI (انجمن آهن و فولاد آمریکا) اشاره کرد. همچنین در ادبیات صنعتی ایران، این فولاد معمولاً با عنوان «خشکه هوایی» شناخته می شود. این نام از آن جا می آید که این فولاد بدون نیاز به محیط خنک کننده مثل آب یا روغن، در هوای آزاد و پس از عملیات حرارتی، سخت می شود.
در جدول های فنی و پایگاه های اطلاعات مواد مهندسی، فولاد 1.3355 با مشخصات زیر نیز درج می شود:
همان طور که مشاهده می کنید، این فولاد در تمامی این سیستم ها به عنوان عضوی از فولادهای ابزار تندبر طبقه بندی شده و از نظر بین المللی کاملاً شناخته شده است.
در ترکیب شیمیایی فولاد 1.3355 عناصر آلیاژی با دقت و هدف گذاری بالا انتخاب شده اند. مهم ترین آن ها عبارت اند از:
ترکیب این عناصر موجب می شود فولاد 1.3355 حتی در دمای بالا نیز سختی خود را حفظ کرده و در برابر تغییر شکل مقاومت کند.
خواص مکانیکی
فولاد 1.3355 با دارا بودن ساختاری مملو از کاربیدهای سخت و فاز ماتریس مقاوم، از سختی اولیه بالایی برخوردار است. سختی آن پس از عملیات حرارتی مناسب به حدود 63 تا 66 راکول C می رسد. این میزان از سختی باعث می شود ابزارهای ساخته شده از آن، در برابر سایش و له شدگی مقاومت بسیار بالایی داشته باشند.
علاوه بر این، مقاومت به ضربه نیز در این فولاد قابل قبول است، هرچند برای کاربردهای خیلی ضربه پذیر فولادهای دیگر توصیه می شوند. نقطه قوت اصلی این فولاد، مقاومت به سایش در دمای بالا است، که آن را برای کاربردهای با اصطکاک زیاد و دمای بالا مناسب می سازد.
خواص حرارتی
از منظر حرارتی، فولاد 3355 به شکلی طراحی شده که حتی در دماهای حدود 600 درجه سانتی گراد، افت سختی نداشته باشد. این ویژگی به دلیل حضور بالای تنگستن و ساختار پیچیده کاربیدی آن است. در محیط هایی که ابزارها به طور مداوم در معرض حرارت هستند (مانند عملیات براده برداری با سرعت بالا)، این خاصیت به شدت حیاتی است.
قابلیت ماشین کاری و پرداخت پذیری
بر خلاف بسیاری از فولادهای سخت، 1.3355 قابلیت ماشین کاری نسبتاً مناسبی دارد، البته پیش از عملیات حرارتی. پس از سخت کاری، ماشین کاری آن دشوار و نیازمند ابزارهایی با سختی بالاست. در حالت آنیل، می توان آن را با ابزارهای استاندارد تراشید و پرداخت کرد. پرداخت پذیری سطحی آن نیز بسیار خوب است و اجازه می دهد سطحی صاف و آینه ای برای کاربردهای حساس به اصطکاک ایجاد شود.
برای اطلاع از قیمت فولاد 1.3355 و انتخاب بهصرفهترین گزینه متناسب با نیاز صنعتی خود، آگاهی از خواص و کاربردهای این آلیاژ ضروری است.
صنعت ابزارسازی
در صنعت ابزارسازی، فولاد 3355 به عنوان یکی از ستون های اصلی تولید ابزار برشی شناخته می شود. از آن برای ساخت مته های پرسرعت، تیغ اره، تیغچه های تراشکاری، برقوها، قلاویزها و سایر ابزارهای نیازمند به سختی بالا استفاده می شود. عمر بالا و مقاومت در برابر کند شدن از مزایای اصلی این فولاد است.
قالب سازی و برش کاری
در قالب سازی، به ویژه قالب های برش، پانچ و کشش عمیق، فولاد 3355 به دلیل توانایی تحمل فشارهای زیاد و حفظ ابعاد در شرایط سخت، انتخابی مطمئن است. لبه های برنده قالب ها که معمولاً با فولاد 3355 ساخته می شوند، تا مدت ها بدون نیاز به تیز کردن مجدد باقی می مانند.
صنایع خودروسازی و هوافضا
در تولید قطعات دقیق و حساس، به خصوص در صنعت هوافضا و خودروسازی، این فولاد برای ابزارهای شکل دهی فلز، قطعات موتور و تجهیزاتی که در معرض دمای زیاد هستند کاربرد دارد. مقاومت در برابر حرارت و دقت ابعادی از جمله دلایلی است که طراحان فنی این فولاد را انتخاب می کنند.
نرماله کردن (Normalizing)
در این فرآیند، فولاد تا دمایی مشخص (معمولاً حدود 850 تا 900 درجه سانتی گراد) گرم شده و سپس در هوای آزاد سرد می شود. هدف، همگن سازی ساختار داخلی و از بین بردن تنش های داخلی است. این مرحله عمدتاً پیش از سخت کاری انجام می گیرد.
آنیل کردن (Annealing)
برای بهبود ماشین کاری یا کاهش سختی پیش از عملیات نهایی، آنیل کردن انجام می شود. در این فرآیند، فولاد به دمایی حدود 850 درجه گرم شده و سپس به آرامی سرد می شود تا ساختار پرلیتی نرم تری ایجاد گردد. این کار سبب می شود فولاد راحت تر تراشیده شود.
کوئنچ و تمپر (سخت کاری و برگشت دادن)
در مرحله سخت کاری، فولاد تا دمای حدود 1280 درجه گرم شده و سپس در هوا سرد می شود. برگشت دادن یا تمپر در دمای 550-600 درجه انجام می گیرد تا تنش های داخلی رفع شود و ساختار نهایی سخت اما چقرمه گردد. این مرحله تعیین کننده خواص مکانیکی نهایی فولاد است.
مقایسه با فولاد 1.3243
فولاد 1.3243 که با نام M35 نیز شناخته می شود، شباهت زیادی به 1.3355 دارد ولی با افزودن کبالت، مقاومت حرارتی بیشتری پیدا کرده است. این موضوع باعث می شود فولاد M35 برای کاربردهای بسیار پرفشار و پرحرارت بهتر عمل کند. اما از نظر قیمت و ماشین کاری، 1.3355 اقتصادی تر است.
تفاوت با فولاد HSS دیگر مانند M2 و M42
M2 یک فولاد عمومی تر در خانواده HSS است و سختی آن نسبت به 1.3355 پایین تر است. M42 از نظر سختی و مقاومت حرارتی بالاتر از هر دو قرار می گیرد، اما قیمت آن نیز بیشتر است. بنابراین انتخاب بین این فولادها بستگی به تعادل بین عملکرد مورد نیاز و هزینه دارد.
نحوه تشخیص فولاد اصلی از تقلبی
در بازار، متأسفانه نمونه های غیر اصیل با درصد پایین عناصر آلیاژی عرضه می شوند. بررسی دقیق گواهی نامه آنالیز شیمیایی از کارخانه و خرید از تأمین کنندگان معتبر، مهم ترین راه جلوگیری از خرید نمونه تقلبی است. تست جرقه و آنالیز XRF نیز روش های تخصصی برای شناسایی ترکیب واقعی هستند.
شرایط نگهداری برای جلوگیری از زنگ زدگی
با اینکه فولاد 1.3355 مقاومت نسبتاً خوبی به خوردگی دارد، اما در محیط های مرطوب یا اسیدی در معرض زنگ زدگی است. بهترین روش نگهداری، پوشش دهی سطح با روغن ضدزنگ و بسته بندی در محیط خشک است. همچنین نگهداری در دمای ثابت و عدم تماس با مواد خورنده توصیه می شود.
سوالات متداول
ابزارهای برشی با سرعت بالا، قالب های پانچ، مته های صنعتی و قطعات موتور با عملکرد در دمای بالا.
خیر، این فولاد به دلیل سختی و آلیاژهای پیچیده، برای جوشکاری مناسب نیست مگر با تمهیدات خاص.
زیرا این فولاد پس از حرارت دهی در هوای آزاد سخت می شود و نیازی به سرد شدن در آب یا روغن ندارد.
روشا رشیدی هستم، فارغالتحصیل رشته ادبیات فارسی. حدود چهار ساله که به صورت حرفهای تو حوزه تولید محتوا فعالیت میکنم. تو این مدت تونستم با تکیه بر علاقه و دانشم تو زمینه ادبیات و نویسندگی، متنهای تاثیرگذار و هدفمندی برای نشریهها، سایتها و برندهای مختلف بنویسم. همیشه سعی کردم نیاز مخاطب رو خوب بشناسم و محتوایی تولید کنم که هم ارزشمند باشه، هم بتونه به هدف پروژه کمک کنه. تخصصم بیشتر تو نوشتن محتوای وب، مقالههای تخصصی، داستاننویسی و مدیریت محتوای شبکههای اجتماعیه. سعی میکنم با خلاقیت، دقت و بهروز بودن، چیزی خلق کنم که تو ذهن مخاطب موندگار بشه.