فولاد 1.3255 یکی از انواع فولادهای خشکه هوایی با آلیاژی بسیار سخت و مقاوم است که در صنایع برش، قالب سازی و ابزارسازی کاربرد فراوان دارد. این نوع فولاد به دلیل ترکیبات ویژه و ویژگی های مکانیکی ممتاز، به عنوان یکی از گزینه های اصلی برای ساخت ابزارهایی که در شرایط سخت کاری فعالیت دارند شناخته می شود. در ادامه به بررسی دقیق تر این فولاد می پردازیم.
برای اطلاع از قیمت فولاد آلیاژی بهصورت بهروز و خرید مطمئن، مجموعه ثامن تجارت یکی از معتبرترین منابع تأمین فولادهای تخصصی مانند 1.3255 در بازار ایران است.
فولاد 1.3255 که با نام T15 نیز شناخته می شود، در دسته فولادهای تندبر یا HSS (High Speed Steel) قرار می گیرد. این فولاد ترکیبی از عناصر آلیاژی چون تنگستن، وانادیم، کروم و کبالت را در خود جای داده است؛ عناصری که به آن سختی، پایداری حرارتی و مقاومت فوق العاده در برابر سایش می بخشند. فولاد 3255 به طور خاص برای ساخت ابزارهایی طراحی شده است که در سرعت های بالا برش می دهند یا دمای زیادی را تحمل می کنند، مانند مته ها، تیغچه ها و تیغه های فرز.
ترکیب شیمیایی فولاد T15 شامل درصد قابل توجهی از تنگستن (W) است که نقش اصلی در افزایش سختی و حفظ آن در دماهای بالا دارد. کبالت (Co) نیز در حدود 5 درصد به این آلیاژ افزوده می شود تا مقاومت گرمایی آن را بهبود بخشد. عنصر وانادیم (V) موجب افزایش مقاومت سایشی و بهبود ساختار میکروسکوپی فولاد می شود. کروم (Cr) نیز به میزان متعادلی در ترکیب این فولاد وجود دارد که علاوه بر مقاومت در برابر زنگ زدگی، به سختی پذیری فولاد نیز کمک می کند. حضور کربن (C) با درصد بالا موجب سختی ذاتی این فولاد شده و نقش مهمی در رفتار حرارتی آن ایفا می کند.
استانداردها و نام گذاری بین المللی (DIN, AISI, W-Nr)
در استاندارد DIN آلمان، این فولاد با نام 1.3255 شناخته می شود. معادل آن در سیستم نام گذاری AISI آمریکا، فولاد T15 است. شماره شناسایی W-Nr آن نیز 1.3255 می باشد. این تنوع در سیستم های نام گذاری، باعث می شود که شناخت صحیح از معادل ها برای انتخاب درست فولاد در صنایع بین المللی اهمیت زیادی پیدا کند.
فولاد T15 نه تنها در حالت سخت کاری شده، بلکه حتی در دماهای بالا نیز خواص مکانیکی خود را حفظ می کند. این ویژگی آن را به گزینه ای ایده آل برای محیط هایی با تنش و دمای بالا تبدیل کرده است.
سختی و مقاومت سایشی
سختی ذاتی فولاد 3255 پس از عملیات حرارتی می تواند به بیش از 65 راکول سی (HRC) برسد. این سطح از سختی، موجب می شود تا ابزارهای ساخته شده از آن، عمر طولانی تری داشته باشند و در برابر سایش مقاومت بسیار بالایی از خود نشان دهند. این خاصیت برای کارهایی که نیاز به دقت و تکرارپذیری بالا دارند، ضروری است.
مقاومت در برابر حرارت و تنش
فولاد T15 تا دمای حدود 600 درجه سانتی گراد می تواند خواص خود را حفظ کند، بدون آن که دچار کاهش چشمگیر در سختی یا تغییر ساختار شود. این ویژگی باعث می شود ابزارهای برشی که از این فولاد ساخته می شوند، در حین کار در سرعت های بالا یا در تماس مداوم با مواد سخت، عملکرد خود را از دست ندهند.
استفاده در ابزارهای برشی
یکی از اصلی ترین کاربردهای فولاد 1.3255، ساخت ابزارهای برشی مانند مته، تیغ اره، تیغچه فرز و قلاویز است. این ابزارها به دلیل مقاومت سایشی بالا و سختی فوق العاده، برای برش فلزات سخت، آلیاژهای نیکل یا تیتانیوم و حتی فولادهای زنگ نزن به کار می روند.
کاربرد در قالب سازی و تراش کاری دقیق
در صنایعی که دقت، ظرافت و عمر طولانی ابزار اهمیت دارد، مانند قالب سازی تزریقی یا ماشین کاری CNC، فولاد T15 عملکردی بی نقص ارائه می دهد. ثبات ابعادی آن در شرایط کاری سخت، موجب می شود قالب ها و قطعات تولیدی کیفیت بالایی داشته باشند و نیاز به تعویض یا تعمیر مکرر ابزار کاهش یابد.
آنیلینگ (Annealing)
فرآیند آنیلینگ برای فولاد 1.3255 با هدف نرم کردن ساختار و آماده سازی آن برای ماشین کاری انجام می شود. در این مرحله فولاد تا حدود 850-900 درجه سانتی گراد حرارت داده شده و سپس به آرامی در کوره خنک می شود تا تنش های داخلی کاهش یابد و ساختار یکنواخت تری حاصل گردد.
سخت کاری (Hardening)
برای افزایش سختی نهایی، فولاد تا دمای حدود 1230-1250 درجه سانتی گراد حرارت داده شده و سپس به سرعت در هوا یا روغن خنک می شود. این فرآیند باعث شکل گیری ساختار مارتنزیتی شده و سختی فولاد را به سطح مطلوب می رساند.
تمپرینگ (Tempering)
پس از سخت کاری، عملیات تمپرینگ در دمای 540-560 درجه سانتی گراد انجام می شود تا تنش های ناشی از سخت کاری کاهش یابد و چقرمگی فولاد افزایش یابد. این مرحله برای جلوگیری از شکنندگی ابزار بسیار حیاتی است.
تفاوت با فولاد 1.3343 (M2)
فولاد M2 با اینکه جزو پرکاربردترین فولادهای HSS محسوب می شود، اما در مقایسه با T15 مقاومت حرارتی و سایشی پایین تری دارد. T15 به دلیل داشتن کبالت و تنگستن بیشتر، در کاربردهایی با نیازهای شدیدتر عملکرد بهتری از خود نشان می دهد. اما M2 از لحاظ اقتصادی مقرون به صرفه تر بوده و در کاربردهای عمومی تر مورد استفاده قرار می گیرد.
مزایا و معایب نسبت به فولادهای مشابه
فولاد 3255 از لحاظ مقاومت در برابر دما و سایش، یکی از بهترین انتخاب هاست. با این حال، ماشین کاری آن به دلیل سختی بالا دشوارتر است و نیاز به ابزارهای دقیق تری دارد. همچنین قیمت این فولاد نسبت به انواع دیگر بالاتر بوده که ممکن است در پروژه های بزرگ تأثیرگذار باشد. در مقابل، دوام بالا و نیاز کمتر به تعویض ابزار، این هزینه اولیه را در درازمدت جبران می کند.
عوامل موثر بر قیمت
قیمت فولاد 1.3255 در بازار تحت تأثیر عواملی مانند نوسانات نرخ ارز، میزان عرضه جهانی تنگستن و کبالت، برند تولیدکننده و هزینه حمل ونقل قرار دارد. همچنین نوع عرضه (میله، تسمه، بلوک) و ابعاد مورد نیاز نیز نقش تعیین کننده ای در قیمت نهایی دارند.
راهنمای خرید مطمئن
برای خرید فولاد 1.3255 بهتر است از تامین کنندگان معتبر با گواهی نامه های کیفی استفاده شود. بررسی برگه آنالیز شیمیایی، اطمینان از اصل بودن برند و داشتن خدمات پس از فروش از جمله نکاتی است که خریداران حرفه ای همواره مدنظر قرار می دهند. خرید از منابع داخلی نیز اگرچه ممکن است به صرفه تر باشد، اما باید با احتیاط و بررسی کیفیت همراه باشد.
سوالات متداول
در صنایع ابزارسازی، برش فلزات سخت، قالب سازی و ماشین کاری دقیق.
در حالت آنیل شده بله، ولی پس از سخت کاری ماشین کاری آن بسیار دشوار می شود.
T15 مقاومت حرارتی و سایشی بالاتری دارد ولی M2 اقتصادی تر و راحت تر ماشین کاری می شود.
روشا رشیدی هستم، فارغالتحصیل رشته ادبیات فارسی. حدود چهار ساله که به صورت حرفهای تو حوزه تولید محتوا فعالیت میکنم. تو این مدت تونستم با تکیه بر علاقه و دانشم تو زمینه ادبیات و نویسندگی، متنهای تاثیرگذار و هدفمندی برای نشریهها، سایتها و برندهای مختلف بنویسم. همیشه سعی کردم نیاز مخاطب رو خوب بشناسم و محتوایی تولید کنم که هم ارزشمند باشه، هم بتونه به هدف پروژه کمک کنه. تخصصم بیشتر تو نوشتن محتوای وب، مقالههای تخصصی، داستاننویسی و مدیریت محتوای شبکههای اجتماعیه. سعی میکنم با خلاقیت، دقت و بهروز بودن، چیزی خلق کنم که تو ذهن مخاطب موندگار بشه.