ورق ضد گلوله چیست؟

ورق ضد گلوله، پوششی است که در برابر اصابت گلوله مقاومت می کند و از متریال های مهندسی شده برای دفع انرژی برخورد استفاده می شود. این ورق ها صرفا یک آهن ضخیم نیستند، بلکه ساختاری پیچیده با ترکیبات فولادی، سرامیکی یا کامپوزیتی دارند که می توانند انرژی جنبشی گلوله را به صورت کنترل شده جذب کنند. در واقع، ورق ضد گلوله، پلی میان علم مواد و امنیت است؛ حفاظی برای جان انسان ها و ثمره ی تلاش مهندسین متالورژی در راه خلق ایمنی مطلق.

ساختار فیزیکی و شیمیایی ورق ضد گلوله

ساختار فیزیکی ورق های ضد گلوله، متشکل از لایه های فولادی با عناصر آلیاژی ویژه مانند نیکل، کروم، مولیبدن و در مواردی وانادیوم است. این عناصر، شبکه کریستالی فولاد را مستحکم تر کرده و علاوه بر افزایش مقاومت کششی، سختی سطحی بالاتری ایجاد می کنند. گاهی نیز ترکیب سرامیک های سخت نظیر بورون کاربید و آلومینا در لایه های این ورق به کار می رود که نقش آن ها کاهش نفوذ اولیه گلوله و توزیع تنش وارده به سطح وسیع تری از ورق است.

برای تعیین قیمت ورق ضد گلوله عوامل متعددی مانند گرید فولاد، ضخامت، برند تولیدکننده و استانداردهای بالستیک تأثیرگذار هستند.

تاریخچه تولید ورق و فولاد ضد گلوله

اولین تولیدکنندگان ورق ضد گلوله

ایده ساخت ورق ضد گلوله به دوران جنگ جهانی اول بازمی گردد. اولین تولیدکنندگان، صنایع فولادسازی آلمان بودند که تلاش کردند تانک ها را در برابر گلوله های ضد زره محافظت کنند. پس از آن، صنایع فولادسازی بریتانیا و ایالات متحده نیز وارد میدان شدند و فولادهای مقاوم تری توسعه دادند.

توسعه فناوری فولادهای ضد گلوله در جهان

در نیمه دوم قرن بیستم، با پیشرفت فناوری متالورژی و کشف آلیاژهای جدید، صنایع دفاعی جهان موفق به تولید فولادهای بالستیک با چقرمگی بالا شدند که علاوه بر مقاومت در برابر ضربه، شکل پذیری و قابلیت جوشکاری مناسبی داشتند. امروز نیز کشورهای آمریکا، آلمان، سوئد و ژاپن پیشتاز تولید این ورق ها هستند و هر ساله استانداردهای بالستیک جدید برای افزایش ضریب امنیت عرضه می شود.

ویژگی های ورق ضد گلوله

مقاومت کششی

ورق های ضد گلوله دارای مقاومت کششی بسیار بالا هستند. این ویژگی سبب می شود بتوانند بدون تغییر فرم شدید، انرژی ضربه گلوله را جذب کنند. مقاومت کششی آن ها بسته به گرید فولاد می تواند از 1200 مگاپاسکال تا بیش از 2000 مگاپاسکال متغیر باشد که این مقدار چندین برابر فولادهای ساختمانی معمولی است.

مقاومت به ضربه

علاوه بر مقاومت کششی، این ورق ها دارای مقاومت ضربه ای بسیار خوبی هستند. چقرمگی شکست بالا در فولادهای بالستیک، از ایجاد ترک های ریز و شکست ناگهانی جلوگیری می کند. این خاصیت به ویژه در ضخامت های کمتر، اهمیت بالایی در جلوگیری از نفوذ گلوله دارد.

وزن مخصوص

وزن مخصوص فولادهای ضد گلوله، مشابه فولادهای کربنی حدود 7.85 گرم بر سانتی متر مکعب است. با این حال، استفاده از سرامیک های ضد گلوله یا ورق های کامپوزیتی، می تواند وزن مخصوص را تا حد زیادی کاهش دهد و انتخاب این ترکیبات بستگی به نوع کاربرد و نیاز بالستیک دارد.

انواع ورق ضد گلوله موجود در بازار

ورق فولادی ضد گلوله

این ورق ها از فولادهای آلیاژی ویژه با سختی بالا تولید می شوند. فولاد AR500 و فولادهای Ballistic Protection نمونه های رایج این گروه هستند که در خودروهای نظامی، زره های شخصی و اتاق های امن استفاده می شوند.

ورق کامپوزیتی ضد گلوله

ورق های کامپوزیتی از ترکیب الیاف آرامید، پلی اتیلن با وزن مولکولی بسیار بالا (UHMWPE) و لایه های فولادی تولید می شوند. این ورق ها وزن کمتری داشته و انعطاف پذیری خوبی برای کاربردهای پوششی دارند.

ورق سرامیکی ضد گلوله

ورق های سرامیکی ضد گلوله معمولا با استفاده از بورون کاربید یا سیلیکون کاربید ساخته می شوند. سرامیک ها با سختی بسیار بالا، وظیفه خرد کردن گلوله را بر عهده دارند و پس از آن، لایه های فولادی یا کامپوزیتی انرژی باقی مانده را جذب می کنند.

کاربردهای ورق ضد گلوله

در خودروهای نظامی

خودروهای نظامی و ضد شورش برای افزایش ضریب امنیت سرنشینان از ورق های فولادی ضد گلوله استفاده می کنند. این ورق ها بخش های حساس خودرو مانند کابین راننده و باک سوخت را پوشش می دهند.

در ساختمان های امنیتی

ساختمان های امنیتی، دفاتر دولتی، بانک ها و مراکز حساس برای محافظت در برابر حملات احتمالی به ورق های ضد گلوله مجهز می شوند. در این موارد معمولا ترکیب فولاد و سرامیک یا فولاد و شیشه ضد گلوله به کار می رود.

در صنایع نظامی و پلیسی

کاربرد اصلی ورق های ضد گلوله در صنایع نظامی برای ساخت تانک ها، نفربرها و تجهیزات جنگی است. همچنین در پلیس و نیروهای ویژه برای تولید سپرهای ضد گلوله و زره های محافظ استفاده می شود.

مزایای استفاده از ورق ضد گلوله

امنیت بالا

بزرگترین مزیت استفاده از فولاد ضد گلوله، امنیت بالای آن است. این ورق ها می توانند جان انسان ها را در برابر گلوله های مرگبار نجات دهند و همین ویژگی است که جایگاه استراتژیک به این محصول می بخشد.

دوام طولانی

فولادهای ضد گلوله در برابر شرایط محیطی، زنگ زدگی و ضربه های فیزیکی مقاومت زیادی دارند و با مراقبت صحیح، عمر بسیار طولانی خواهند داشت.

قابلیت سفارشی سازی ضخامت

ورق های فولادی ضد گلوله در ضخامت های مختلف تولید می شوند و بسته به نوع تهدید و استاندارد بالستیک مورد نظر، می توان ضخامت مناسب را انتخاب کرد.

محدودیت ها و معایب ورق ضد گلوله

قیمت بالا

به دلیل فناوری پیچیده تولید و استفاده از عناصر آلیاژی گران قیمت، ورق های ضد گلوله نسبت به ورق های فولادی معمولی قیمت بالاتری دارند.

وزن زیاد در برخی مدل ها

مدل های فولادی این ورق ها وزن زیادی دارند و استفاده از آن ها در کاربردهایی که نیازمند تحرک بالا است، می تواند محدودیت ایجاد کند. به همین دلیل ورق های کامپوزیتی و سرامیکی به تدریج جایگزین فولادهای سنتی می شوند.

تفاوت ورق ضد گلوله با سایر متریال های مقاوم

تفاوت با شیشه ضد گلوله

شیشه ضد گلوله ترکیبی از لایه های پلی کربنات و شیشه است که برای مقاومت در برابر گلوله طراحی می شود. در حالی که فولاد ضد گلوله به دلیل چقرمگی بالا، تغییر فرم پلاستیک و مقاومت کششی وظیفه اصلی دفع انرژی گلوله را دارد.

تفاوت با پلی کربنات ضد گلوله

پلی کربنات ضد گلوله وزن کمتری دارد و شفافیت بالایی ارائه می دهد. اما در برابر گلوله های پرقدرت، فولاد همچنان انتخاب امن تری است. معمولا پلی کربنات در کاربردهای حفاظتی با نیاز شفافیت به کار می رود.

نکات مهم در خرید ورق ضد گلوله

استانداردهای جهانی

ورق های ضد گلوله باید دارای استانداردهای جهانی مانند NIJ آمریکا یا EN1522 اروپا باشند تا از عملکرد صحیح آن ها اطمینان حاصل شود.

گریدهای فولاد ضد گلوله

شناخت گرید فولاد (مانند AR500 یا MIL-A-46100) اهمیت زیادی دارد زیرا هر گرید مقاومت متفاوتی ارائه می دهد. پیش از خرید، حتما مشخصات فنی و جدول بالستیک ورق بررسی شود.

برندهای معتبر تولیدکننده

برندهای معتبر بین المللی مانند SSAB، Armox، Dillinger و Bisalloy از برترین تولیدکنندگان فولادهای ضد گلوله هستند که محصولات آن ها استانداردهای نظامی جهانی را پوشش می دهد.

شرکت ثامن تجارت تامین‌کننده انواع مصالح و ورق‌های مقاوم و ضد گلوله برای پروژه‌های ساختمانی، صنعتی و امنیتی در سراسر کشور است.

سوالات متداول