ورق گالوانیزه در نگاه نخست، همچون سپری مستحکم در برابر زمان و فرسایش به نظر می رسد. لایه ای از فلز روی، همچون لباسی نقره فام، فولاد را می پوشاند تا از گزند رطوبت، اکسیژن و باران های اسیدی در امان بماند. اما پرسش اصلی اینجاست: آیا ورق گالوانیزه هرگز زنگ نمی زند؟ در این نوشتار، پس از بررسی چیستی این ورق ها و فرایند گالوانیزه کردن، علل زنگ زدگی آن ها را تحلیل خواهیم کرد و راهکارهای عملی برای جلوگیری از خوردگی ارائه خواهیم داد.در انتخاب مصالح مقاوم، توجه به قیمت ورق گالوانیزه در کنار دوام و کیفیت آن، تصمیمگیری آگاهانهتری را برای پروژههای صنعتی و ساختمانی فراهم میکند.
هرچند ورق گالوانیزه در برابر زنگ زدگی مقاومت چشمگیری دارد، اما این بدان معنا نیست که هرگز دچار خوردگی نمی شود. عوامل محیطی، کیفیت فرایند گالوانیزه و شرایط نگهداری، همگی در کاهش طول عمر این ورق ها نقش ایفا می کنند. در محیط های صنعتی با رطوبت بالا و آلاینده های شیمیایی یا در مناطق ساحلی با وجود نمک و کلرید، سرعت خوردگی افزایش می یابد و در صورت آسیب دیدن پوشش روی، فولاد زیرین نیز در معرض زنگ زدگی قرار خواهد گرفت.
برای بسیاری از مهندسان و صنعتگران، اطلاع از قیمت ورق بهویژه هنگام انتخاب ورقهای گالوانیزه، نقش مهمی در برآورد هزینههای پروژه و مدیریت بودجه دارد.
علت اصلی زنگ زدن ورق گالوانیزه، تخریب تدریجی لایه محافظ روی بر اثر واکنش های شیمیایی در محیط های اسیدی یا قلیایی شدید است. همچنین اگر خراش های عمیق روی سطح ایجاد شود یا لایه روی به مرور زمان دچار فرسایش شود، فولاد زیرین بی دفاع خواهد ماند. آب های اسیدی، دود کارخانه ها، باران های اسیدی و آلودگی های شیمیایی در فضای باز از عوامل اصلی تسریع زنگ زدگی هستند.
شرایطی مانند قرارگیری مداوم در معرض آب شور، رطوبت نسبی بالای 60 درصد، برخورد مستقیم با اسیدها، ذخیره سازی غیراصولی در محیط های مرطوب و تهویه نشده و همچنین تماس مستقیم با خاک مرطوب، ورق های گالوانیزه را مستعد خوردگی می کند. مهم است بدانیم حتی کوچک ترین خراش ها در محیط های خورنده می تواند به زنگ زدگی موضعی منجر شود و در طولانی مدت، استحکام قطعه را تضعیف کند.
ورق های گالوانیزه افزون بر مقاومت در برابر خوردگی، انعطاف پذیری و شکل پذیری بالایی دارند. همین ویژگی سبب می شود در بسیاری از صنایع، به ویژه صنایع ساختمانی و خودروسازی، مورد استفاده گسترده قرار گیرند. سطح درخشان و یکنواخت آن ها نیز از جنبه زیبایی شناسی حائز اهمیت است. ورق گالوانیزه در برابر حرارت های متوسط پایداری خوبی دارد و چنانچه دچار خراش سطحی شود، فلز روی با فدا کردن خود از فولاد محافظت می کند؛ پدیده ای که آن را حفاظت گالوانیکی یا حفاظت کاتدی می نامند.
هرچند ورقهای گالوانیزه بهطور ذاتی در برابر زنگزدگی مقاوماند، اما در شرایط محیطی سخت، همین مقاومت نیز نیازمند مراقبتهایی ویژه است. روشهای متعددی برای افزایش دوام این ورقها وجود دارد که میتواند طول عمر آنها را چندین برابر کند. در ادامه، به مهمترین و کاربردیترین راهکارهای جلوگیری از خوردگی و زنگزدگی ورق گالوانیزه اشاره میشود.
یکی از روش های رایج برای افزایش مقاومت ورق های گالوانیزه، استفاده از رنگ های ضد زنگ است. این رنگ ها علاوه بر زیبایی بخشی، لایه ای حفاظتی ایجاد می کنند که مانع نفوذ رطوبت و آلاینده ها به سطح فلز می شود. البته پیش از رنگ آمیزی، باید سطح ورق با مواد مخصوص چربی زدایی و آماده سازی شود تا چسبندگی رنگ افزایش یابد و پوشش ایجاد شده به راحتی جدا نشود.
نحوه انبارداری، تاثیر بسزایی در جلوگیری از خوردگی دارد. این ورق ها باید در مکان های سرپوشیده، خشک، دارای تهویه مناسب و به دور از تماس مستقیم با زمین یا رطوبت انباشته شوند. قرار دادن فاصله گذار میان ورق ها و سطح زمین، پوشاندن با روکش های پارچه ای تنفسی و بازبینی دوره ای جهت اطمینان از خشک بودن محیط، از مهم ترین اصول نگهداری محسوب می شوند.
علاوه بر رنگ های ضد زنگ، استفاده از پوشش های اپوکسی و پلی اورتان نیز می تواند به عنوان لایه حفاظتی دوم عمل کند. این پوشش ها مقاومت شیمیایی و مکانیکی بالایی دارند و مانع رسیدن مواد خورنده به سطح فلز می شوند. به همین دلیل در صنایع دریایی و پتروشیمی، استفاده از این روش بسیار مرسوم است.
در هنگام بررسی قیمت فولاد آلیاژی، بسیاری از خریداران صنعتی به سراغ مجموعههایی معتبر مانند ثامن تجارت میروند تا علاوه بر کیفیت تضمینشده، از بهروزترین نرخهای بازار نیز مطلع شوند.
سوالات متداول
بله، رنگ آمیزی با رنگ های ضد زنگ مخصوص، دوام این ورق ها را افزایش می دهد.
بسته به شرایط محیطی و کیفیت فرایند، از 20 تا 50 سال دوام خواهد داشت.
بله، اما باید پوشش های حفاظتی اضافی برای آن در نظر گرفته شود.
روشا رشیدی هستم، فارغالتحصیل رشته ادبیات فارسی. حدود چهار ساله که به صورت حرفهای تو حوزه تولید محتوا فعالیت میکنم. تو این مدت تونستم با تکیه بر علاقه و دانشم تو زمینه ادبیات و نویسندگی، متنهای تاثیرگذار و هدفمندی برای نشریهها، سایتها و برندهای مختلف بنویسم. همیشه سعی کردم نیاز مخاطب رو خوب بشناسم و محتوایی تولید کنم که هم ارزشمند باشه، هم بتونه به هدف پروژه کمک کنه. تخصصم بیشتر تو نوشتن محتوای وب، مقالههای تخصصی، داستاننویسی و مدیریت محتوای شبکههای اجتماعیه. سعی میکنم با خلاقیت، دقت و بهروز بودن، چیزی خلق کنم که تو ذهن مخاطب موندگار بشه.