استیل را اغلب به عنوان فلزی مقاوم و ضدزنگ می شناسند، اما این ویژگی نسبی است و نه مطلق. استیل در اصل آلیاژی از آهن، کربن و عناصر آلیاژی دیگر مانند کروم، نیکل و مولیبدن است. وجود کروم در ترکیب استیل باعث تشکیل یک لایه اکسید بسیار نازک و محافظ روی سطح فلز می شود که به آن لایه پسیو گفته می شود. این لایه شفاف و نامرئی مانع از تماس مستقیم اکسیژن و رطوبت با فلز شده و در نتیجه خوردگی را کاهش می دهد. اما هرگاه این لایه آسیب ببیند یا شرایط محیطی بسیار خورنده باشد، خوردگی آغاز می شود. شناخت ویژگی های ضد خوردگی استیل و محدودیت های آن اولین قدم برای پیشگیری از آسیب به این فلز ارزشمند است.
هنگام انتخاب متریال مقاوم در برابر خوردگی، توجه به قیمت لوله استیل و مقایسه آن با سایر آلیاژها می تواند تصمیم گیری اقتصادی تری فراهم کند.
خوردگی استیل انواع مختلفی دارد و هر کدام ناشی از شرایط و عوامل متفاوتی هستند. درک درست از این نوع خوردگی ها به ما کمک می کند روش پیشگیری مناسب تری انتخاب کنیم.
این نوع خوردگی به شکل حفره های کوچک اما عمیق روی سطح استیل ظاهر می شود. عامل اصلی آن کلریدها هستند که لایه پسیو را تخریب می کنند. مشکل خوردگی حفره ای این است که حتی با وجود سطحی سالم و براق، در عمق فلز پیشروی می کند و ممکن است دیر شناسایی شود. این نوع خوردگی اغلب در محیط های حاوی نمک یا مواد شیمیایی خورنده دیده می شود.
وقتی که رطوبت و اکسیژن در شکاف ها یا نقاط غیرقابل دسترس تجمع پیدا می کنند، شرایطی برای خوردگی شکافی فراهم می شود. این نوع خوردگی بیشتر در اتصالات پیچ و مهره یا زیر واشرها مشاهده می شود. عامل خطرناک بودن آن این است که به آرامی گسترش می یابد و دیر تشخیص داده می شود.
این نوع خوردگی در مرز دانه های فلز اتفاق می افتد. زمانی رخ می دهد که در حین عملیات حرارتی، کاربیدهای کروم در مرز دانه ها رسوب کنند و مقدار کروم در ناحیه مجاور کاهش یابد. نتیجه آن تخریب تدریجی ساختار فلز است که استحکام آن را به شدت کاهش می دهد.
وقتی استیل در تماس با فلزی با پتانسیل الکتروشیمیایی متفاوت قرار بگیرد و الکترولیت (مثل آب) وجود داشته باشد، یک سلول گالوانیک تشکیل می شود. در این حالت فلزی که آندی تر است سریع تر خورده می شود. این اتفاق معمولاً در اتصالات مخلوط فلزی دیده می شود و اگر طراحی مناسب نباشد، می تواند به سرعت موجب آسیب شود.
شناخت دلایل خوردگی و انتخاب گرید مناسب باعث می شود هزینه های نگهداری کاهش یابد و قیمت ورق استیل به عنوان سرمایه ای بلندمدت توجیهپذیرتر شود.
ترکیب تنش مکانیکی و محیط خورنده می تواند باعث ایجاد ترک های ریز و سپس شکست ناگهانی در استیل شود. این نوع خوردگی خطرناک است زیرا اغلب بدون تغییر ظاهری مشخص اتفاق می افتد و تنها زمانی کشف می شود که فلز دچار شکست کامل شده باشد.
ترکیب شیمیایی استیل و میزان کروم
هرچه میزان کروم در آلیاژ استیل بیشتر باشد، مقاومت آن در برابر خوردگی افزایش می یابد. گریدهای حاوی مولیبدن مانند 316 مقاومت بالاتری در برابر کلریدها دارند. انتخاب گرید مناسب برای کاربردهای خاص مانند صنایع دریایی یا شیمیایی بسیار مهم است.
شرایط محیطی (رطوبت، دما، مواد شیمیایی)
میزان رطوبت، دمای بالا و حضور مواد خورنده مانند اسیدها، بازها یا نمک ها نقش مهمی در تخریب لایه پسیو دارند. محیط های مرطوب و گرم مانند مناطق ساحلی شرایط ایده آلی برای خوردگی ایجاد می کنند.
کیفیت سطح و پولیش ورق استیل
سطح صاف و صیقلی استیل کمتر در معرض تجمع آلودگی قرار می گیرد و به همین دلیل دیرتر دچار خوردگی می شود. هرچه سطح زبرتر باشد احتمال تشکیل نقاط آغاز خوردگی بیشتر می شود.
تماس با فلزات دیگر و پدیده گالوانیک
اتصال استیل به فلزات نامشابه بدون در نظر گرفتن عایق بندی مناسب می تواند باعث ایجاد جریان گالوانیک شود. استفاده از جداکننده های عایق بین فلزات مختلف راهکاری مؤثر برای جلوگیری از این نوع خوردگی است.
نگهداری و نظافت نامناسب
بی توجهی به تمیزکاری دوره ای و باقی ماندن رسوبات، چربی ها یا مواد شیمیایی روی سطح استیل، احتمال خوردگی را افزایش می دهد. حتی ذرات آهن آزاد روی سطح می توانند باعث زنگ زدگی موضعی شوند.
اگر پروژه شما نیاز به استحکام بالا دارد، علاوه بر بررسی مقاومت به خوردگی، حتماً قیمت میلگرد استیل را نیز با کیفیت و ترکیب شیمیایی آن مقایسه کنید تا بهترین انتخاب را داشته باشید.
انتخاب گرید مناسب استیل
شناخت شرایط کاری و انتخاب گریدی متناسب با آن از مهم ترین اقدامات پیشگیرانه است. به عنوان مثال، در محیط های کلریدی از استیل 316 یا بالاتر استفاده می شود.
استفاده از پوشش ها و پاسیو کردن سطح
فرآیند پاسیو کردن سطح استیل باعث بازسازی لایه محافظ اکسیدی می شود. علاوه بر آن، پوشش های محافظ مانند پوشش نیکل یا پلیمرهای ضد خوردگی می توانند طول عمر ورق استیل را افزایش دهند.
هنگام انتخاب متریال مقاوم در برابر خوردگی، مقایسه قیمت استیل با سایر فلزات می تواند به انتخاب اقتصادی تر کمک کند.
طراحی صحیح برای کاهش تجمع رطوبت
در طراحی تجهیزات، باید از ایجاد نقاطی که رطوبت در آنها جمع می شود جلوگیری کرد. شیب دار کردن سطوح، استفاده از اتصالات مناسب و حذف شکاف های غیرضروری می تواند خطر خوردگی را کاهش دهد.
برنامه های نگهداری و تمیزکاری منظم
شستشو و تمیزکاری دوره ای با شوینده های مناسب و بدون کلرید، بررسی اتصالات و ترمیم پوشش های آسیب دیده باعث می شود استیل عمر بیشتری داشته باشد و هزینه های تعمیرات کاهش یابد.
سوالات متداول
خیر، استیل تنها مقاوم به خوردگی است و در شرایط خاص ممکن است دچار زنگ زدگی شود.
استیل 316 به دلیل داشتن مولیبدن در محیط های حاوی کلرید مقاوم تر از استیل 304 است.
بله، سطح صیقلی کمتر آلودگی را نگه می دارد و دیرتر دچار خوردگی می شود.
خیر، برعکس تمیزکاری منظم از ایجاد رسوبات و شروع خوردگی جلوگیری می کند.
روشا رشیدی هستم، فارغالتحصیل رشته ادبیات فارسی. حدود چهار ساله که به صورت حرفهای تو حوزه تولید محتوا فعالیت میکنم. تو این مدت تونستم با تکیه بر علاقه و دانشم تو زمینه ادبیات و نویسندگی، متنهای تاثیرگذار و هدفمندی برای نشریهها، سایتها و برندهای مختلف بنویسم. همیشه سعی کردم نیاز مخاطب رو خوب بشناسم و محتوایی تولید کنم که هم ارزشمند باشه، هم بتونه به هدف پروژه کمک کنه. تخصصم بیشتر تو نوشتن محتوای وب، مقالههای تخصصی، داستاننویسی و مدیریت محتوای شبکههای اجتماعیه. سعی میکنم با خلاقیت، دقت و بهروز بودن، چیزی خلق کنم که تو ذهن مخاطب موندگار بشه.